Dziedzictwo niepodległościowe osady leśnej Jeziórko koło Ostrowca Świętokrzyskiego – placówka konspiracyjna Armii Krajowej i postać Nadleśniczego Aleksandra Latalskiego.
ALEKSANDER LATALSKI
Aleksander Roman Latalskiurodził się 30 stycznia 1908 roku w Bliżynie – miejscowości gminnej obok Skarżyska-Kamiennej. Czwarty z pięciorga rodzeństwa posiadał braci Kazimierza i Józefa oraz siostry Lucynę i Krystynę. Rodzice Karol i Władysława Latalscy wraz z dziećmi tworzyli znaną bliżyńską rodzinę. Karol Latalski w latach 1916–1918 sprawował funkcję wójta Gminy Bliżyn, a Władysława z Kubiakowskich Latalska w domu przy ulicy Kościuszki prowadziła miejscową restaurację. Nastoletni Aleksander ukończył Publiczną Szkołę Powszechną w Bliżynie oraz 6 klas Gimnazjum Państwowego w Wąchocku. Już między lipcem 1925 a czerwcem 1927 roku realizował praktykę leśną w Nadleśnictwie Bliżyn, nabierając zamiłowania do swojego przyszłego zawodu. W czerwcu 1931 roku ukończył Państwową Średnią Szkołę Rolniczo-Leśną w miejscowości Żyrowice na Nowogródczyźnie. Przedwojenną służbę wojskową odbył w 34 Pułku Piechoty w Białej Podlaskiej w latach 1931–1932. W kwietniu 1933 roku Aleksander Latalski podejmuje obowiązki Kierownika Zarządu Lasów Prywatnych Majątków Jeziórko, Krzemionki i Lipniki w powiecie opatowskim z siedzibą w osadzie leśnej Jeziórko. Samodzielna funkcja sprawowana aż do wybuchu wojny wiązała się z szerokimi obowiązkami administracyjnymi nad wielkim zespołem leśnym o powierzchni niemal dwukrotnie większej od samego Lasu Jeziórko. Lata pracy poprzedzające wybuch tragicznej wojny zaowocowały kompleksowym poznaniem terenu, miejscowej ludności oraz innych uwarunkowań charakteryzujących okolice osady leśnej Jeziórko. Wiedza ta okazała się krytycznie istotna w skutecznym prowadzeniu późniejszej pracy konspiracyjnej. We wrześniu 1939 roku powołany do walk m.in. w okolicach Tarnowa, Przemyśla i Lwowa w szeregach 39 Pułku Piechoty Strzelców Lwowskich 24 Dywizji Piechoty. Rezygnując z przedostania się na Węgry, trafił do sowieckiej niewoli. Dzięki wyskoczeniu z transportu kolejowego wiodącego docelowo do miejsc kaźni na Wschodzie, cudem unika śmierci. Przekonany o życiu darowanym na nowo za wolą Opatrzności, od samego początku wojennego zniewolenia podejmuje aktywny opór stawiany realiom okupacyjnym oraz ich mocodawcom. Czym innym jest jednak prowadzony przez Latalskiego kolportaż prasy podziemnej, czy inne przejawy cichej konspiracji, nawet tej popartej aktami sabotażu i drobnej dywersji, a czym innym regularne przebywanie podziemnej armii w jego leśniczówce.
Intensywność obecności partyzanckiej w progach domu Latalskich rosła proporcjonalnie wraz ze wzmacnianiem się ogółu struktur Armii Krajowej na Ziemi Świętokrzyskiej. Największa intensyfikacja wydarzeń partyzanckich w Jeziórku następuje w latach 1943-1944, z apogeum w okresie wdrażania ogólnopolskiej akcji „Burza”. To właśnie w leśniczówce Aleksandra Latalskiego partyzanci oddziału „Krze IX” Armii Krajowej, dowodzonego przez ppor. Franciszka Ryczana „Zefira”-„Wichurę”, dochodzili do siebie po wyczerpującym uczestnictwie w bitwie Iłżeckiego Pułku Piechoty AK pod Piotrowym Polem – jednym z największych starć partyzanckich z nieprzyjacielem rozegranych w tej części okupowanej Ojczyzny. Aprowizowany, kwaterowany i leczony w leśniczówce Jeziórko oddział Obwodu Opatów AK walczył tam jako oddzielny pluton w ramach tzw. kompanii ostrowieckiej. Współpraca leśniczego z Jeziórka z Armią Krajową obejmowała również organizowanie kwater dla uczestników Podziemia oraz pracę wywiadowczą polegającą na regularnym dostarczaniu miejscowym partyzantom wiadomości o ruchach wroga. Wiosną 1946 roku Aleksander Latalski podjął ryzykowną decyzję o przekazaniu wojennej broni zdeponowanej przy swojej leśniczówce na rzecz opatowskiego pionu Zrzeszenia Wolność i Niezawisłość. Inicjatorem akcji był ppor. Bronisław Ostrowski „Cichy”-„Borski” – szef „Kedywu” Obwodu Opatów AK oraz założyciel tutejszych struktur WiN, którego intensywne kontakty organizacyjne oraz rodzinne z leśniczówką w Jeziórku definiowały jej podziemny status już w okresie wojny. Również wiosną 1946 roku leśniczy leśnictwa Jeziórko od stycznia 1945 roku przynależnego do Lasów Państwowych zostaje adiunktem w Nadleśnictwie Państwowym Ostrowiec. Po kilku latach to właśnie Nadleśnictwo Ostrowiec przywitało Aleksandra Latalskiego jako swojego Nadleśniczego, a funkcję kierowniczą w tutejszych lasach sprawował on ponad 20 lat – od marca 1951 do końca 1972 roku. Aleksander Latalski to radny miejski w Ostrowcu Świętokrzyskim, ojciec prof. Macieja Latalskiego – Rektora Akademii Medycznej w Lublinie z lat 1999-2005 oraz aktywny uczestnik życia społeczności absolwentów przedwojennej Szkoły Leśnej w Żyrowicach. Do końca życia mieszkał w Ostrowcu Świętokrzyskim, gdzie zmarł 4 grudnia 1991 roku.